Voorkomen is beter dan genezen. Zeker waar het aankomt op eergerelateerd geweld. Bij de Politie Midden-Nederland worden er zo nodig imams geraadpleegd om te ondersteunen bij de behandeling van complexe eerzaken. “Maar om een passende oplossing te vinden, heb je vaak een lange adem nodig”, aldus Jeroen Mastwijk, Coördinator Eergerelateerde Zaken Stad Utrecht.
“Preventie is over het algemeen iets waar de politie niet de nadruk op legt, maar wat uitbesteed wordt aan samenwerkende partners. We komen eerder in actie nadat zich iets strafbaars heeft voorgedaan. In geval van eergerelateerd geweld kennen we echter een andere aanpak. Inmiddels weet iedereen waartoe dergelijke conflicten kunnen leiden. Verspreid over heel het land vinden jaarlijks meerdere eermoorden plaats.
Om nieuwe slachtoffers te voorkomen, hebben de politiek, de hulpverlening en de politie de afgelopen jaren flink geïnvesteerd in het ontwikkelen van een methodiek voor de aanpak van eergerelateerd geweld. Wanneer we nu melding krijgen van dergelijke zaken, proberen we eerst de casus helder te krijgen alvorens bijvoorbeeld te bemiddelen.
Duidelijk is dat daarvoor eerst de veiligheid van het potentiële slachtoffer gewaarborgd moet worden. Soms vindt zo iemand zelf onderdak. Bijvoorbeeld bij vrienden of familie die niet onder invloed staan van de bedreigende partij. Maar het kan er ook in resulteren dat de betreffende persoon naar de reguliere opvang gaat.
De volgende stap is het maken van een dreigingsanalyse. Ofwel: waar komt het gevaar vandaan? Wie is er allemaal bij betrokken? Uit welk gebied of regio komt zo’n familie oorspronkelijk? Wat zijn daar de leefregels, de culturele achtergronden en hoe streng leven ze die regels na? Want als je eenmaal voor de deur staat van familieleden van bijvoorbeeld een uit de kast gekomen homoseksuele Afghaanse jongen, heb je maar één kans op het maken van een goede eerste indruk.
We stellen ons dus netjes en respectvol op en laten blijken dat we kennis hebben van de aanwezige culturele omgangsvormen. We maken duidelijk dat we begrijpen dat de familie-eer belangrijk is. Maar we geven ook aan dat het onze taak is om te handhaven op de Nederlandse wet en regelgeving.
In een bemiddelingsgesprek gaan we soms op zoek naar de juiste vorm van eerherstel. ‘Verstoting’ is hier een geweldloos voorbeeld van. Al is dit ook een heftige ingreep, omdat daarmee echt alle familiebanden verbroken worden. Daarna staat de betrokkene er helemaal alleen voor. En de garantie dat het daarna rustig blijft, is er niet. Wanneer betrokkenen, soms jaren later opnieuw contact zoeken, kan de zaak weer helemaal opnieuw oplaaien.
Eerzaken zijn gevoelige, diepgaande zaken. Om dergelijke conflicten te behandelen, heb je een lange adem nodig. Het is van belang om vele contacten met partners te leggen en elkaar up-to date te houden als het gaat om de ontwikkelingen. Kortom; er gaat veel tijd en energie in zitten.
Frustrerend om aan te pakken? Soms wel als je dicht bij de mensen staat die in een complexe zaak verwikkeld zijn. Maar des te meer voldoening haal je eruit wanneer blijkt dat je wél het verschil kunt maken door mensen bij te staan in het realiseren van een stabiel en geweldloos vervolg van hun leven.”
