Tom zette in 2015 na ruim tien jaar een punt achter de relatie waarin hij fysiek en psychisch mishandeld werd. Het duurde nog jaren voor hij tot het besef kwam dat wat hij lange tijd als een ‘gewoon ongezonde relatie’ beschouwde, eigenlijk een relatie vol huiselijk geweld was. Hieronder lees je zijn verhaal.
“Laura* en ik leerden elkaar kennen tijdens een bijbaan in een warenhuis. Zij was een paar jaar ouder dan ik. We kwamen beiden net uit een andere relatie en klikten goed. Laura woonde samen met haar zoontje van vijf een paar dorpen verderop. Het eerste anderhalf jaar was onze relatie leuk en zorgeloos. We maakten duidelijke afspraken over welke rol ik bij de opvoeding van haar zoon zou spelen en dat ging prima. Van samenwonen was nog geen sprake: daarvoor waren we beiden nog teveel aan onze eigen plek gehecht. Wel brachten we heel veel tijd met elkaar door.
Van verbaal geweld..
Langzaamaan veranderde de manier waarop Laura tegen mij praatte. Ze maakte opmerkingen over mijn gedrag en kon dwingend overkomen. Dat werd steeds erger, tot het punt waarop het verbale geweld geen uitzondering meer was. De dingen die ze zei werden ook steeds heftiger. Wanneer ik ertegenin ging, escaleerde de situatie. Hoe langer het voortduurde, hoe meer ik begon te geloven in de dingen die zij zei: dat ik niks waard was en dat ik de oorzaak van de ruzies was. Heel eerlijk, die woorden deden zoveel pijn dat ik soms liever wilde dat ze me gewoon een klap gaf.
.. naar fysiek geweld
En dat gebeurde ook. Het fysieke geweld begon bij het gooien van spullen. Van bekers tot de afstandsbediening en telefoons. Zo om de maand kreeg ik ook een klap of stomp te verwerken. De aanleiding kon verschillen: het gebrek aan genegenheid dat ze binnen onze relatie ervaarde en niet onder woorden kon brengen of een discussie eerder op de dag. Dan wekte ze mij midden in de nacht met een vuistslag. Vervolgens zat ik dan naast een woedende Laura in bed. Je kunt je voorstellen dat ik daardoor de hele dag een soort van escalatievrees met me meedroeg. Ik probeerde uit alle macht situaties te voorkomen die haar deden exploderen. Een onmogelijke opgave, want ik wist nooit waar ik aan toe was. In een oogwenk veranderde ze van iemand met wie ik gezellig een biertje in een café zat te drinken, naar iemand die uit haar vel sprong als ik de verkeerde kant op keek, met een ruzie op straat tot gevolg.
Eigen schuld
De agressiviteit van Laura betrok ik op mezelf. Als zij zich zo tegen mij gedroeg, dan moest ik wel iets heel heftigs gedaan hebben, toch? Er had tenslotte nog nooit eerder iemand zo tegen mij gepraat. Ik geloofde daarom ook dat ik niet beter verdiende. Elk kruimeltje van positieve aandacht dat ik nog binnen de relatie kreeg, klampte ik aan. Zo’n people pleaser als ik was, hield ik de dynamiek daarmee zelf in stand. Dat inzicht had ik niet toen ik midden in de situatie zat, juist omdat de relatie zo geleidelijk verslechterde. Dat ik mezelf waardeloos vond, werd ook buiten mijn relatie zichtbaar. Op werk toonde ik weinig ambitie en in mijn vrije tijd zat ik liever in de kroeg dan dat ik mezelf ontwikkelde. Gelukkig heb ik al die tijd wel een sociaal netwerk weten te behouden.
Niet durven vertellen
Waarom ik anderen hier niet over verteld heb? Ik was bang dat ze zouden zeggen dat ik weg moest gaan. Maar hoe? Liever hield ik de schijn op. Daar kwam bij dat ik bang was dat mijn familie en vrienden zich anders tegen haar zouden gedragen, waardoor zij weer achterdochtig werd en ik het thuis zou moeten ontgelden. Een vicieuze cirkel dus.
Kantelpunt
Ik was midden dertig toen een kennis van mij een einde aan zijn leven maakte. Dat was het moment waarop ik dacht: waar ben ik nou eigenlijk mee bezig? Hij kan nooit meer van het leven genieten en ik ben mijn dagen zo aan het slijten. Toen Laura kort daarna opperde om te gaan samenwonen, voelde ik weerstand. Dat leidde tot de breuk.
Contact houden
In de jaren daarna hebben we wel contact gehouden. Ik voelde me in het begin schuldig omdat ik de relatie beëindigd had. Daarom wilde ik er voor haar zijn. Terugkijkend had zij toen nog steeds de controle over mij. Zij bepaalde waar, wanneer en hoe lang we elkaar zagen. Daardoor ging ik alsnog volledig aan mezelf voorbij. Dat is hoe de relatie mijn gedrag naar haar gevormd had. Iets dat voor anderen lastig is te begrijpen: waarom zou je er willen zijn voor iemand die jou dit aangedaan heeft?
Impact op nieuwe relaties
Welke impact de relatie met Laura op mij heeft gehad, besefte ik pas nadat mijn nieuwe partner het na een relatie van ruim een jaar uitmaakte. Op momenten van onvrede voelde het voor mij alsof ik weer terug was in de situatie met Laura. Dan leek het alsof ik met haar schaduw aan het discussiëren was, in plaats van met mijn vriendin. Daarnaast was ik zo onzeker geworden dat ik de confrontatie niet aan durfde te gaan. Na zo lang in survival modus geleefd te hebben, kon ik niet open en eerlijk naar haar zijn. Het bleek de doodsteek voor onze relatie.
Erover praten
Nadat zij het uitgemaakt had, zat ik er doorheen. Dat was het moment waarop ik voor het eerst mijn verhaal met familie en vrienden ben gaan delen. Sommigen reageerden geschokt, maar ook met veel begrip, liefde en compassie. Voor het eerst voelde ik mij niet meer eenzaam. Anderen hadden wel vermoedens dat er iets binnen de relatie met Laura gespeeld had, maar durfden het niet aan te kaarten. Het was heel emotioneel om voor het eerst door anderen benoemd te horen worden dat ik ‘slachtoffer van huiselijk geweld’ was, laat staan om dat te accepteren. Zelf had ik het al die tijd gebagatelliseerd.
Gaan verwerken
De gesprekken met mijn omgeving leidde tot veel inzichten. Ik had nooit de tijd genomen om te verwerken wat er tijdens de jaren met Laura gebeurd is. Het lukte me niet langer om dit zelf op te lossen, daarvoor was ik teveel beschadigd geraakt. Ik heb een goede therapeut gevonden die mij met trauma- en gedragstherapie helpt. Dit zorgt ervoor dat de heftige momenten uit het verleden verzacht worden. Ook durf ik weer op situaties te reageren vanuit mijn eigen motivatie, in plaats van uit angst. Inmiddels zitten we in de afrondende fase en durf ik weer met vertrouwen naar de toekomst te kijken.
Blijvende littekens
Je kunt trauma wel negeren, maar je lichaam geeft toch een bepaalde reactie af op momenten die triggeren. Je bent je hoofd dan niet meer de baas. Wanneer het geweld stopt, wordt niet automatisch alles weer normaal. Het heeft tijd nodig om gebeurtenissen te verwerken en je zelfvertrouwen terug te winnen.
Geen begrip, wel compassie
Ik heb geen begrip voor wat Laura gedaan heeft. Wel voel ik compassie voor haar, omdat ik weet waar haar gedrag vandaan komt. Ze heeft nooit op een gezonde manier met haar emoties om leren gaan. Haar onzekerheid en onmacht sloeg daarom keer op keer om in geweld naar mij. Bij mijn weten heeft haar zoon tijdens onze relatie weinig van het geweld meegekregen en een onbezorgde jeugd gekend. Daar ben ik blij om. Inmiddels heb ik mezelf kunnen vergeven voor wat er gebeurd is.
Ik schaamde me
Ik denk dat veel mannen die in een soortgelijke situatie zitten of zaten een bepaalde schaamte voelen. Dat had ik ook. Behalve het vooroordeel dat ‘een man dit niet overkomt’, schaamde ik me ook voor het feit dat ik de relatie niet eerder beëindigd had. Maar alle gemaakte keuzes en ervaringen zijn er om van te leren. Schaamte zet geen verandering in gang, je verhaal delen wél.
Ervaringen delen
Door open te zijn over wat mij overkomen is, heb ik ontzettend mooie gesprekken kunnen voeren. Ook met mensen die nooit eerder met iemand durfden te praten over hun eigen, soortgelijke ervaringen. Dat is ook de reden dat ik mijn verhaal wil doen. Om meer bekendheid te geven aan het feit dat ook mannen slachtoffer van huiselijk geweld zijn en dat niet alleen het fysieke aspect erg schadelijk is. Zodat er binnen een paar jaar hopelijk ook meer hulp beschikbaar is voor mannen, zoals supportgroepen. Tot die tijd blijf ik mijn verhaal en ervaringen delen, om zo in ieder geval in mijn directe omgeving het gesprek over mannenmishandeling op gang te brengen.”
